Bilim insanları uzun süredir uyarıyordu, ancak şimdi korkutan senaryo giderek gerçeklik kazanıyor. Küresel ısınmanın etkisiyle dünyanın en kritik okyanus akıntılarından biri olan Körfez Akıntısı (Gulf Stream) yavaşlamaya başladı. Bu gelişme, tüm gezegenin iklim dengesini altüst edebilecek potansiyele sahip. İklim krizinin etkileri her geçen gün daha belirgin hale gelirken, bu akıntının zayıflaması küresel hava olaylarını nasıl değiştirecek? Türkiye bu süreçten nasıl etkilenecek? İşte bilim insanlarının çarpıcı açıklamaları ve olası senaryolar…
Dünya İçin Tehlike Çanları Çalıyor: Körfez Akıntısı Neden Önemli?
Dünya genelinde hava sıcaklıklarını düzenleyen Atlantik Meridyen Devinim Dolaşımı (AMOC), okyanuslardaki sıcak ve soğuk suyun hareketini kontrol eden dev bir sistem. Bu sistemin en önemli parçalarından biri olan Körfez Akıntısı, sıcak suyu ekvatordan kuzeye taşıyarak Avrupa, ABD’nin doğu kıyıları ve hatta Türkiye üzerinde büyük bir etkiye sahip.
Ancak son yıllarda Grönland’daki buzulların hızla erimesi ve tatlı suyun okyanusa karışması nedeniyle bu akıntı giderek zayıflıyor. Bilim insanlarına göre bu süreç hızlanırsa, dünya genelinde hava koşulları büyük ölçüde değişebilir. ABD’nin doğu kıyıları ve Avrupa aşırı soğuklarla karşılaşırken, tropikal bölgelerde yıkıcı kasırgalar artabilir.
Bilim İnsanları Uyarıyor: ‘Körfez Akıntısı Çökebilir!’
Londra Üniversitesi’nden Profesör David Thornalley, Körfez Akıntısı’nın son bin yılın en zayıf seviyesinde olduğunu belirterek, “Bu akıntının tamamen çökmesi, Avrupa’da sert kışlara, ABD’de deniz seviyesinin hızla yükselmesine ve dünya genelinde aşırı hava olaylarının artmasına neden olabilir” dedi.
Araştırmalara göre, bu sistem tamamen çökerse Avrupa, Kanada ve Kuzey Amerika’nın doğu kıyıları aşırı soğuklara maruz kalabilir. Tropikal bölgelerde ise kuraklık ve sıcak hava dalgaları şiddetlenebilir. Türkiye de bu değişimden doğrudan etkilenebilir; sıcaklık dalgalanmaları, aşırı yağışlar ve kuraklık riski artabilir.
Türkiye’yi Nasıl Etkileyecek? Tarım, Hava Durumu ve Denizler Tehdit Altında
Uzmanlara göre Körfez Akıntısı’nın yavaşlaması Türkiye’de iklim dengelerini tamamen değiştirebilir. Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir, bu sürecin Türkiye için ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirterek şu açıklamalarda bulundu:
“Bu değişim, Türkiye’nin hava durumunu istikrarsız hale getirebilir. Kış aylarında aşırı soğuklar, yaz aylarında ise dayanılmaz sıcak hava dalgaları görülebilir. Karadeniz’de deniz seviyesinin yükselmesi kıyı bölgeleri için büyük bir risk oluşturabilir. Aynı zamanda tarımsal üretimde ciddi düşüşler yaşanabilir. Çünkü sıcaklık dalgalanmaları, kuraklık ve aşırı yağışlar tarımı olumsuz etkileyebilir. Bu da gıda fiyatlarının yükselmesine ve kıtlık riskine yol açabilir.”
‘Yarından Sonra’ Filmindeki Felaket Senaryosu Gerçek mi Oluyor?
2004 yapımı ‘Yarından Sonra’ filmi, Körfez Akıntısı’nın çökmesiyle tetiklenen felaketleri konu alıyordu. Filmde ani iklim değişiklikleri nedeniyle ABD ve Avrupa buzlarla kaplanıyor, süper fırtınalar şehirleri yıkıyor ve milyonlarca insan göç etmek zorunda kalıyordu. Gerçekte bu kadar ani bir felaket beklenmese de, bilim insanları benzer bir iklim krizinin yavaş yavaş yaşanabileceğini belirtiyor.
Nature dergisinde yayımlanan araştırmalar, AMOC sisteminin bu yüzyılın sonunda tamamen çökebileceğini gösteriyor. Ancak bazı uzmanlara göre bu süreç çok daha erken gerçekleşebilir. Küresel ısınma hızla devam eder ve sera gazı emisyonları azaltılmazsa, önümüzdeki birkaç on yıl içinde büyük iklim değişiklikleri kaçınılmaz hale gelebilir.
İklim Krizini Önlemek İçin Ne Yapılmalı?
Bilim insanları, fosil yakıtların kullanımını azaltmanın ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmenin hayati önem taşıdığını vurguluyor. Dr. Güven Özdemir, bu konuda şu uyarılarda bulundu:
“Karbon salınımını azaltmazsak ve ormanları koruma projelerine hız vermezsek, iklim değişikliği geri dönülemez bir noktaya ulaşabilir. Güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklara yönelmek, sanayi devriminden beri oluşan hasarı bir nebze olsun onarabilir. Ancak zaman daralıyor. Bugünden önlem almazsak, yarın çok geç olabilir.”
Körfez Akıntısı’nın yavaşlaması, dünya genelinde büyük bir iklim krizinin habercisi olabilir. Bilim insanları bu süreçle ilgili alarm zillerini çalarken, küresel sıcaklık artışının kontrol altına alınması için hızlı ve radikal önlemler alınmazsa, dünya çok daha sert hava koşullarıyla yüzleşmek zorunda kalacak.