Akciğer kanseri artık sadece sigara içenlerin hastalığı değil! Son yıllarda yapılan araştırmalar, sigara içmeyen kişilerde akciğer kanseri vakalarının hızla arttığını ortaya koyuyor. Üstelik sigara kullanım oranları dünya genelinde düşerken, akciğer kanseri hala her yıl yaklaşık 2 milyon insanın hayatına mal oluyor. Peki, bu tehlikeli artışın sebebi ne? Sigara içmeyenleri kanser eden görünmez tehlike nereden geliyor? İşte uzman görüşleriyle akciğer kanserinin bilinmeyen nedenleri…
Sigara Kullanımı Düşüyor Ama Akciğer Kanseri Artıyor!
Dünya genelinde akciğer kanseri en ölümcül kanser türleri arasında yer alıyor. Genellikle sigara içen kişilerde görülen bir hastalık olarak bilinse de son yıllarda sigara içmeyenlerde de hızla artış gösterdiği fark edildi.
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Tayfun Hancılar, akciğer kanserinin en büyük nedeninin sigara olduğunu belirtse de sigara içmeyen kişilerde de riskin giderek arttığını vurguluyor:
“Tüm akciğer kanserlerinin yüzde 85’i sigara içenlerde görülüyor. Ancak sigara içmeyenlerde de giderek daha fazla vakaya rastlanıyor. Dünya genelinde hava kirliliği, radon gazı, asbest ve ağır metaller gibi faktörler sigara içmeyenlerde akciğer kanseri riskini artırıyor.”
Akciğer Kanseri Görünmez Tehlikelerle Yayılıyor!
Sigara içmeyenleri tehdit eden akciğer kanseri nedenleri arasında radon gazı, hava kirliliği, genetik faktörler, kimyasal maruziyetler ve kötü izolasyonlu binalar yer alıyor.
1. Radon Gazı: Evlerin İçine Gizlenen Sessiz Katil
Akciğer kanserine neden olan en büyük sigara dışı etkenlerden biri radon gazı. Radon, toprak, kaya ve suda bulunan doğal bir gaz olup, özellikle izolasyonu kötü olan zemin katlarda birikerek solunum yoluyla akciğerlere zarar veriyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), radon gazını sigaradan sonra en yüksek risk faktörü olarak kabul ediyor.
Dr. Tayfun Hancılar, bu konuda şu uyarılarda bulunuyor:
“Radon gazı bodrum ve zemin katlarda daha yoğun olarak birikir. Evlerin iyi havalandırılması, izolasyonun güçlendirilmesi ve radon ölçümlerinin yapılması akciğer kanseri riskini azaltmak için çok önemli.”
2. Hava Kirliliği: Şehir Hayatı Tehlike Saçıyor!
Sanayileşmenin artması, egzoz gazları ve fabrika atıkları havaya karışarak solunum yollarına zarar veriyor. 2022’de Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından yapılan araştırmalara göre, hava kirliliği nedeniyle yılda yaklaşık 200 bin akciğer kanseri vakası ortaya çıkıyor!
Sigara içmeyenlerde akciğer kanserinin en yaygın türü adenokarsinom olarak biliniyor. 2023 yılında Lancet Respiratory Medicine’de yayımlanan bir çalışma, sigara içmeyenlerde adenokarsinom oranının %70’e kadar çıktığını ortaya koydu.
3. Genetik Faktörler ve Hedefe Yönelik Tedavi Şansı
Sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanseri vakaları genellikle EGFR (Epidermal Growth Factor Receptor) gibi genetik mutasyonlara sahip kişilerde daha sık görülüyor.
Ancak Dr. Tayfun Hancılar, sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanserlerinin hedefe yönelik ilaçlara daha duyarlı olduğunu ve tedavi süreçlerinde daha başarılı sonuçlar alındığını belirtiyor.
Akciğer Kanseri Belirtileri Neler?
Geçmeyen ve kötüleşen öksürük
Kanlı balgam
Göğüs ağrısı (özellikle derin nefes alırken veya gülerken artan)
Nefes darlığı
İki haftadan fazla süren ses kısıklığı
İştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı
Genel halsizlik ve yorgunluk
Sigara içmeyenlerde adenokarsinom daha yaygın olduğundan, bu tümörler akciğerin dış kısımlarında gelişiyor ve belirtileri daha geç ortaya çıkıyor. Bu nedenle sigara içmeyen kişilerde akciğer kanseri teşhisi daha zor konulabiliyor.
Sigara İçmeyenler İçin Akciğer Kanserinden Korunma Yolları
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Tayfun Hancılar, akciğer kanserinden korunmak için şu önerilerde bulunuyor:
Evinizi düzenli olarak havalandırın ve izolasyonunu güçlendirin.
Radon gazı testi yaptırarak yüksek risk olup olmadığını kontrol edin.
Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde maske kullanın.
Kimyasal maddelerle çalışanlar mutlaka koruyucu ekipman kullanmalı.
Düzenli egzersiz yaparak solunum sisteminizi güçlendirin.
Sebze ve meyve ağırlıklı beslenerek antioksidan alımınızı artırın.
Düşük doz radyasyon içeren taramalarla erken teşhis fırsatlarını değerlendirin.
Dr. Tayfun Hancılar, sigara içen kişilerin sigarayı bıraktıktan 15 yıl sonra akciğer kanseri riskinin sigara içmeyenlerle aynı seviyeye düştüğünü belirtiyor.
Akciğer Kanseriyle Mücadelede Erken Teşhis Hayat Kurtarıyor!
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, akciğer kanserinin en büyük sorunlarından birinin erken teşhis edilmemesi olduğunu belirtiyor:
“Akciğerlerimiz duyu sinirleri içermediği için tümör belli bir noktaya gelene kadar belirti vermeyebilir. Hastalık, kemiklere veya beyne sıçradığında fark edilir hale gelir. Bu nedenle düzenli taramalar hayati önem taşır.”
Prof. Akkoyunlu, akciğer kanserinin giderek daha fazla görülmesinin nedenleri arasında sağlıksız beslenme, hareketsizlik, hava kirliliği ve radyasyona maruziyetin önemli bir yer tuttuğunu vurguluyor.