Türk basınının en saygın ve etkili isimlerinden biri olan Mehmet Ali Birand, sadece gazetecilik kariyeriyle değil, televizyon programları ve belgeselleriyle de Türkiye medyasının öncü figürlerinden biri olarak hafızalara kazındı. Yarım asrı aşan meslek hayatında birçok gazeteciye ilham kaynağı olmuş ve basın dünyasına önemli katkılar sağlamıştır. Peki, Mehmet Ali Birand kimdir, aslen nerelidir, kökeni nedir, eşi kimdir, kaç çocuğu var? İşte tüm detaylarıyla Mehmet Ali Birand’ın yaşam öyküsü…
Mehmet Ali Birand Kimdir?
Mehmet Ali Birand, Türk gazeteciliğinde araştırmacı habercilik ve televizyon gazeteciliğinin en bilinen isimlerinden biri olarak tanınır. Uzun yıllar boyunca gerek gazetecilik gerekse televizyon haberciliği alanında çığır açan projelere imza atmış, özellikle de hazırlayıp sunduğu “32. Gün” programıyla Türkiye’nin ve dünyanın gündemini ekranlara taşımıştır.
Mehmet Ali Birand’ın Aslen Nereli Olduğu ve Kökeni
9 Aralık 1941 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki Alman Hastanesi’nde doğan Mehmet Ali Birand’ın annesi Mürvet Hanım Elazığ’ın Palu ilçesinden, babası ise Karadeniz Ereğli kökenlidir. Yani anne tarafından Doğu Anadolu (Elazığ-Palu), baba tarafından ise Karadeniz (Zonguldak-Ereğli) kökenli bir aileden gelmektedir.
Bazı kesimlerce Kürt mü, Türk mü? sorusu gündeme getirilmiş olsa da, Birand bu konuda net bir açıklama yapmamış, kökenine dair tartışmalara mesafeli durmuştur. Ancak annesinin Elazığ Palu kökenli olması, Doğu Anadolu ile bağlantısını ortaya koymaktadır.
Mehmet Ali Birand’ın Çocukluğu ve Eğitimi
Mehmet Ali Birand, henüz iki yaşındayken babasını kalp krizi nedeniyle kaybetti. Üç yaşında ise talihsiz bir kazada sol bacağına kaynar su dökülmesi sonucu 5 kez ameliyat geçirdi. Bu olaylar, küçük yaşlarda zorlu bir çocukluk dönemi geçirmesine neden oldu.
İlkokul eğitimini Erenköy Zihnipaşa İlkokulu’nda tamamlayan Birand, ardından 1955 yılında Galatasaray Lisesi’ne girdi. Galatasaray Lisesi’nden 1962 yılında mezun oldu. Daha sonra İstanbul Üniversitesi Fransız Filolojisi bölümüne kayıt yaptırsa da maddi zorluklar nedeniyle eğitimi tamamlayamadı.
1963 yılında tedavi için gittiği İngiltere’de gazeteci Abdi İpekçi’nin teklifiyle Milliyet Gazetesi’nin Londra muhabirliğini üstlendi ve meslek hayatına böylece ilk adımını attı.
Mehmet Ali Birand’ın Gazetecilik Kariyeri
Milliyet’te Başlayan Uzun Yolculuk
Mehmet Ali Birand, 1964 yılında Milliyet Gazetesi’nde muhabir olarak çalışmaya başladı. Zamanla kariyerinde yükselerek Milliyet Avrupa Temsilciliği görevini üstlendi. 1985 yılında hazırlamaya başladığı “32. Gün” programı ile Türkiye’de uluslararası haberciliğin öncüsü oldu.
Uluslararası Röportajlar
Birand, Saddam Hüseyin, Gorbaçov, Yaser Arafat, Jacques Chirac, Francois Mitterand, Vladimir Putin gibi dünya liderleri ile yaptığı röportajlarla da tanındı. Özellikle 1988 yılında Abdullah Öcalan ile yaptığı röportaj, Türkiye’de büyük yankı uyandırmış ve Milliyet Gazetesi’nin o dönemde toplatılmasına yol açmıştır.
Kanal D ve CNN Türk Yılları
1990’lı yıllarda Show TV, Cine5 ve CNN Türk’te programlar hazırlayıp sundu. 2005 yılından itibaren Kanal D Ana Haber Bülteni’nin hem genel yayın yönetmeni hem de ana haber spikeri olarak görev aldı. Birand, “Manşet” adlı programı ile CNN Türk ekranlarında da uzun yıllar yer aldı.
Hangi Gazetelerde ve Kanallarda Çalıştı?
- Milliyet Gazetesi (1964-1992)
- Sabah Gazetesi (1992-1998)
- Posta Gazetesi (1999)
- Hürriyet Gazetesi (2001)
- TRT (1968-1992)
- Show TV (1992-1995, 1995-1999)
- Cine5 (1993-1995)
- Kanal D (1999 ve 2005-2013 arası)
- CNN Türk (1999-2013)
Mehmet Ali Birand’ın Eşi ve Çocukları Kimdir?
Mehmet Ali Birand, 1971 yılında gazetecilik yaptığı dönemde, Milliyet Gazetesi’nin kurucusu Ali Naci Karacan’ın oğlu Ercüment Karacan’ın üvey kızı Cemre Güngören ile evlendi. Çiftin 1977 doğumlu Umur Ali Birand isminde bir oğulları dünyaya geldi.
Birand ailesi, uzun yıllar Brüksel’de yaşadıktan sonra Türkiye’ye döndü. Mehmet Ali Birand, Brüksel’de yaşadığı dönemde Belçika vatandaşlığı da aldı.
Mehmet Ali Birand’ın Ölümü
Gazeteci Mehmet Ali Birand, pankreas kanseri nedeniyle uzun süre tedavi gördü. 17 Ocak 2013 tarihinde, safra kesesi stent değişimi için İstanbul’daki Amerikan Hastanesi’nde ameliyat oldu ve ameliyat sonrası yoğun bakımda yaşamını yitirdi. Vefat haberi, medyada ilk yayıldığında ailesi tarafından yalanlansa da aynı günün akşamında oğlu Umur Birand, babasının hayatını kaybettiğini açıkladı.
Birand’ın cenazesi 19 Ocak 2013’te Teşvikiye Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Anadolu Hisarı’ndaki aile kabristanına defnedildi.
Mehmet Ali Birand’ın Aldığı Ödüller
- 1987 – Avrupa Konseyi “Yılın Gazetecisi” ödülü
- 1976 – TÜYAP Kitap Fuarı “Yılın Yazarı” ödülü
- 1993 – Lions Kulübü “Melvin Jones Fellow” ödülü
- Fransa Devleti – Şövalye nişanı “Chevalier de l’Ordre National de Mérite”
Mehmet Ali Birand’ın Kaleme Aldığı Kitaplar
Birand, Türkiye’nin yakın tarihine dair kaleme aldığı kitaplarla da tanındı. 12 Eylül Darbesi, Kıbrıs Barış Harekatı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türk-Yunan ilişkileri gibi konuları ele alan eserleri çok satanlar listelerinde yer aldı ve birçok eseri farklı dillere çevrildi.
Bazı eserleri şunlardır:
- 12 Eylül Saat: 04.00
- 30 Sıcak Gün
- Diyarbakır – Kırık Zincir
- Türkiye’nin Ortadoğu Çıkmazı
- Türk Silahlı Kuvvetleri
- Kıbrıs: Batmayan Ada
Mehmet Ali Birand’ın TV Projeleri ve Belgeselleri
Birand, televizyonculuk kariyerinde hazırladığı belgeseller ve programlarla da dikkat çekti. Bunlardan bazıları şunlardır:
- 32. Gün (1985-2013)
- Unutulmaz Maçlar (2005)
- 100 Yıllık Sevda (2006)
- Latife Hanım Belgeseli (2006)
- Çok Güzel Hareketler Bunlar (konuk)
- Küçük Kadınlar (konuk)
- Kurtuluş Son Durak (konuk)
Mehmet Ali Birand Kürt mü Türk mü?
Mehmet Ali Birand, annesi tarafından Doğu Anadolu kökenli (Elazığ-Palu), babası tarafından ise Karadeniz Ereğlili bir ailedendir. Ancak etnik kimliğini kamuoyuna açıkça beyan etmemiştir.
Mehmet Ali Birand’ın eşi kimdir?
Mehmet Ali Birand, Cemre Güngören ile evliydi.
Mehmet Ali Birand’ın kaç çocuğu var?
Mehmet Ali Birand’ın, eşi Cemre Güngören’den Umur Ali Birand adında bir oğlu vardır.
Mehmet Ali Birand aslen nereli?
Anne tarafından Elazığ Palulu, baba tarafından ise Karadeniz Ereğlilidir.
Mehmet Ali Birand hangi dilleri biliyordu?
Anadili Türkçeye ek olarak Fransızca ve İngilizce dillerini de akıcı bir şekilde konuşuyordu.
Mehmet Ali Birand hangi gazetelerde çalıştı?
Başta Milliyet, Sabah, Posta, Hürriyet gibi gazetelerde uzun yıllar çalıştı. Ayrıca CNN Türk ve Kanal D gibi kanalların ana haber bültenlerinde görev aldı.
Mehmet Ali Birand, hem gazetecilik hem de televizyonculuk kariyerinde Türkiye’nin en saygın ve etkili medya insanlarından biri olarak tarihe geçti. Ölümünün ardından da basın dünyasında örnek gösterilen bir isim olarak anılmaya devam ediyor.