Toto Karaca, gerçek adıyla İrma Felekyan, Türk tiyatro ve sinema dünyasında iz bırakmış önemli kadın sanatçılardan biri olarak tanınıyor. Aynı zamanda Anadolu rock müziğinin efsane ismi Cem Karaca’nın annesi olarak da bilinen Toto Karaca, sahneye adım attığı ilk günden itibaren dönemin sanat dünyasına yön veren isimler arasında yer alıyor.
Toto Karaca’nın Doğum Yeri ve Kökeni Nedir?
Toto Karaca, 18 Mart 1912 tarihinde İstanbul’da dünyaya geliyor. Ancak ailesi İran Ermenisi kökenli. Annesi Tahran doğumlu tiyatrocu Marie Hiranuş Felegyan, babası ise İran Ermenisi Harutyun Marutyan. Aile, Osmanlı döneminde İstanbul’a yerleşiyor ve burada sanatla iç içe bir yaşam sürdürüyor.
Toto Karaca Ermeni mi?
Evet, Toto Karaca Ermeni asıllıdır. Ermeni kökenli bir ailede dünyaya geliyor ve bu etnik mirasını sanat hayatına da yansıtıyor. Annesinden ve diğer aile bireylerinden aldığı ilhamla Ermeni kültürüyle Türk sahne sanatlarını bir araya getiriyor.
Ailesinde Sanatla Uğraşan Başka Kimler Var?
Toto Karaca’nın büyüdüğü aile tam anlamıyla bir sanat yuvası. Annesi tiyatrocu, dedesi şair, teyzesi Roza Felekyan (Vartiter Felekyan olarak da bilinir) ünlü bir tiyatro oyuncusu, dayısı ise hem tiyatro oyuncusu hem de keman virtüözü. Bu çevre içinde yetişen Toto Karaca, çok küçük yaşta sahneye adım atıyor.
Toto Karaca Eğitimi Nerede Aldı?
İlk eğitimini annesinin yönlendirmesiyle evde alıyor. Daha sonra Eseyan Kuledibi İngiliz Okulu’ndan mezun oluyor. İngilizce ve Fransızca bilen Toto Karaca, ayrıca çocukluk yıllarında beş yıl boyunca bale eğitimi alarak sahne sanatlarına temelden hazırlanıyor.
Sahneye Ne Zaman Çıkmaya Başladı?
Toto Karaca, henüz 12 yaşındayken sahneyle tanışıyor. Tiyatro dünyasında ilk kez Kel Hasan’ın Tiyatrosu’nda sahneye çıkıyor. Kısa sürede “Toto” lakabıyla tanınıyor. Bu lakabı ona annesi takıyor ve sahnede bu isimle anılıyor.
Tiyatro Kariyeri Nasıl Gelişti?
1929 yılında, İstanbul Opereti adlı topluluğun İzmir turnesi sırasında ilk büyük sahne deneyimini yaşıyor. Burada rol aldığı “Kumrular” opereti, müzikli oyunlar kariyerinin başlangıcını oluşturuyor. Ardından Muhlis’in Çocukları, Süreyya Opereti, Muammer Karaca Tiyatrosu gibi önemli topluluklarda sahne alıyor.
“Çarliston Kraliçesi” Lakabı Nereden Geliyor?
1930’lu yılların başında, özellikle charleston dansındaki yeteneğiyle dikkat çektiği için sahnelerde “Çarliston Kraliçesi” unvanını alıyor. Dönemin en popüler sahne dansı olan charleston, onun hem dansçı hem de oyuncu kimliğini ön plana çıkartıyor.
Mehmet Karaca ile Evliliği Ne Zaman?
Toto Karaca, 1939 yılında tiyatro oyuncusu Mehmet İbrahim Karaca ile evleniyor. Bu evlilik, hem sahne hayatında hem de ailesel hayatında bir dönüm noktası oluyor. Bu evlilikten 1945 yılında Cem Karaca dünyaya geliyor.
Cem Karaca’nın Üzerindeki Etkisi Ne?
Toto Karaca, oğlu Cem Karaca’nın müzikal yeteneğini küçük yaşta fark ediyor ve onu sanat konusunda destekliyor. Cem Karaca, ilerleyen yıllarda yaptığı birçok açıklamada annesinin teşvikiyle müziğe başladığını dile getiriyor. Toto Karaca’nın disiplini, kültürel birikimi ve sanata olan tutkusu, Cem Karaca’nın kariyerinde belirleyici oluyor.
Sinema Kariyeri Ne Zaman Başladı?
Toto Karaca, tiyatro sahnelerindeki başarısının ardından 1947 yılında “Kılıbıklar” filmiyle sinema dünyasına adım atıyor. Bu filmdeki başarısı, onu Türk sinemasında özellikle karakter oyunculuğu alanında önemli bir yere taşıyor.
Oynadığı Sinema Filmleri Hangileri?
Toto Karaca, sinemada genellikle görmüş geçirmiş kadın, hafif kabadayı, ya da Rum ve Ermeni kökenli mahalle kadını rollerinde başarı kazanıyor. Oynadığı bazı önemli yapımlar şunlardır:
Kılıbıklar (1947)
Bizim Kız
Bağda Gül
Yasemin
Kadının Fendi
Gülünüz Gülünüz
Ayrıca Darısı Başınıza ve Komşumuz Balta Ailesi adlı dizilerde de rol alıyor.
Sadece Oyuncu muydu?
Hayır, Toto Karaca sadece oyuncu değil, aynı zamanda oyun uyarlamaları yapan, tiyatro toplulukları kuran ve sanat dünyasına yön veren isimlerden biri. 1955 yılında Yeni Ses Opereti dağıldıktan sonra kurulan İstanbul Opereti ve daha sonra İstanbul Tiyatrosu gibi oluşumların kurucuları arasında yer alıyor.
Vefat Tarihi ve Mezarı Nerede?
Toto Karaca, 22 Temmuz 1992 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybediyor. Cenazesi Kumkapı Patriklik Kilisesi‘nde düzenleniyor ve daha sonra Şişli Ermeni Mezarlığı’ndaki aile kabristanına defnediliyor. Mezarı, Türkiye tiyatrosuna emek vermiş pek çok değerli sanatçının yattığı bu mezarlıkta ziyaret edilebiliyor.
Anısına Ne Gibi Etkinlikler Düzenleniyor?
Toto Karaca’nın vefatının ardından hem tiyatro hem de sinema camiası onun anısını yaşatmak adına çeşitli anma programları düzenliyor. Bazı tiyatrolarda sahneler ona ithaf ediliyor, özel etkinliklerle genç nesillere Toto Karaca tanıtılıyor.